Mỗi dịp Tết đến, xuân về, gia đình nào cũng làm mâm cỗ ngày Tết cúng ông bà, tổ tiên. Mỗi vùng miền khác nhau lại có mâm cỗ Tết 3 miền với những món ăn khác nhau. Mâm cỗ ngày Tết thể hiện mong muốn no đủ, hạnh phúc trong cả một năm mới.
Ý nghĩa mâm cỗ ngày Tết
Mâm cỗ Tết cũng là một trong nét văn hóa độc đáo và lâu đời của người Việt. Tết cổ truyền tượng trưng cho khởi đầu cho một năm mới, mong muốn một cuộc sống ấm no hạnh phúc. Dù hoàn cảnh gia đình có khó khăn người ta vẫn gắng sắm sửa mâm cỗ Tết đầy đủ để tưởng nhớ đến ông bà, Tổ tiên,cầu mong Tổ tiên phù hộ cho con cháu sức khỏe dồi dào, học hành tấn tới, gia đình sung túc làm ăn phát tài phát lộc.
Mâm cỗ Tết miền Bắc
Với người miền Bắc, mâm cỗ Tết gồm có 4 chén, 4 đĩa làm chủ đạo tượng trưng cho tứ trụ, bốn mùa và bốn phương. Mâm cỗ lớn thì 6 chén, 6 đĩa hoặc 8 chén, 8 đĩa tượng trưng cho phát lộc, phát tài. Những mâm cỗ lớn phải xếp cao đến 2, 3 tầng. Mâm cỗ Tết xưa được bày lên mâm gỗ hoặc mâm đồng, song hành với chén chiết yêu và đĩa cây mai.
Bốn chén chính trong mâm cỗ Tết gồm một chén chân giò lợn hầm măng, một chén bóng thả, một chén miến và một chén mọc nấm thả. Bốn đĩa gồm một đĩa thịt gà, một đĩa thịt heo, một đĩa giò lụa, một đĩa chả quế. Những món tráng miệng có mứt sen, mứt quất, mứt gừng, chè kho, tất cả bày vào đĩa nhỏ nên mâm cỗ Tết thêm đa dạng, đầy đủ lại đẹp mắt.
Mâm cỗ Tết miền Trung
Với người dân miền Trung khi Tết về, trên mâm cỗ Tết miền Trung không thể thiếu bánh tét, nem chua, thịt giấm. Riêng người Huế thì mâm cỗ phải có đĩa giò lụa, đĩa thịt đông, đĩa gà bóp rau răm, đĩa chả Huế, đĩa thịt heo luộc…
Mâm cỗ Tết miền Nam
Những món ăn ngày Tết của người miền Nam cũng có phần phong phú hơn cả với món nem, bì, lòng heo khìa, giò heo, lạp xưởng tươi, gỏi… Mâm ngũ quả, món gỏi gà luộc xé phay và củ hành, kiệu là món thường được bày trên mâm cỗ mọi thứ mang một ý nghĩa cho một năm mới sung túc, đầy đủ tất cả được thể hiện qua mâm ngũ quả cầu – dừa – đủ – xoài. Các món ngâm chua như lỗ tai heo ngâm giấm, tôm khô củ kiệu được cánh mày râu rất ưa chuộng khi nhậu ngày Tết.
Cho dù có sự khác nhau giữa cách bày biện mâm cỗ ngày Tết, song chúng đều mang ý nghĩa rất lớn nhớ về cội nguồn, tổ tiên. Mong muốn cả gia đình được quây quần, đông đủ thưởng thức những món ngon của ngày Tết truyền thống, cầu mong một năm mới phát tài – an khang – thịnh vượng.